Πέθανε χτες σε ηλικία 78 ετών ο λογοτέχνης Γιώργος Σκούρτης, μετά από βαριά επιδείνωση στην υγεία του. Δημοσία δαπάνη θα γίνει την Τετάρτη (21/11), στις 15.00, η κηδεία του στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Σε συλλυπητήριο μήνυμα για τον θάνατο του συγγραφέα, το υπουργείο Πολιτισμού αναφέρει: «Ώρες αναστοχασμού, για το ελληνικό θέατρο και τον νεοελληνικό πολιτισμό, φέρνει ο θάνατος του, ξεχωριστού, θεατρικού συγγραφέα και μυθιστοριογράφου, Γιώργου Σκούρτη. Γεννημένος στην Αθήνα του 1940, ο Γιώργος Σκούρτης πέθανε σε ηλικία 78 χρόνων και μας κληροδότησε ένα πολυποίκιλο έργο με 20 και πλέον θεατρικά έργα και δεκάδες λογοτεχνήματα. Το ΥΠΠΟΑ ανακοινώνει ότι η κηδεία του θα γίνει δημοσία δαπάνη.
Είχε μια οργή μέσα του, από τα νεανικά του χρόνια, που τον κατάτρωγε και τον καθοδηγούσε. Είναι φανερή στα πρώτα του έργα – στις Νταντάδες (1970) – και ήταν εξίσου φανερή στα τελευταία του έργα – Ο Σαίξπηρ ζει στο καταφύγιο (2013). Δεν ήταν οργή ενάντια στην αδικία της ζωής – φυσικά η ζωή είναι άδικη – αλλά ενάντια στις ανισότητες και κυρίως ενάντια στην αλαζονεία της εξουσίας.
Η σύγκρουση εξουσίας-ατόμου, το κυρίαρχο στοιχείο που διαπερνά το έργο του, είναι δοσμένο σε ρεαλιστική, τολμηρή, γλώσσα που σοκάρισε και προβλημάτισε το θεατρικό και αναγνωστικό κοινό, με την αμεσότητά της θεματογραφίας της, στη διάρκεια των 40 και πλέον ετών, από το 1970 έως το 2013. Το έργο του, ειδικά σήμερα, είναι μια αλληγορία της κοινωνικής και υπαρξιακής κατάστασης, προσωποποιημένη στους χαρακτήρες των έργων του.
Aν έχουμε κάτι να μάθουμε από το έργο του είναι, όπως είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά, «για να μάθεις, πρέπει ήδη να ξέρεις». Να ξέρεις τις γνώσεις σου, θα ήθελε να προσθέσει. Και σε αυτήν του είδους την αυτογνωσία προσπάθησε να συνεισφέρει με το έργο του. Στους Ηθοποιούς μας υποδεικνύει πιο καθαρά το δρόμο που θα μας οδηγήσει να υπάρξουμε καλύτεροι και για τους εαυτούς μας και για τους άλλους, που μπορεί αλλά και που μπορεί να μην έχουν φτάσει στο ίδιο στάδιο αυτογνωσίας με μας.
Ο Γιώργος Σκούρτης έκφρασε, χωρίς φόβο, τους μύχιους φόβους μας και τις βαθύτερες επιθυμίες και ελπίδες και αγώνες μας. Η συνεισφορά του, ειδικά στο θέατρο, είναι εξέχουσα. Ο θάνατος του αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην πολιτιστική ζωή του τόπου.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μυρσίνη Ζορμπά, εκφράζει τα θερμά της συλλυπητήρια προς την οικογένειά του και τους οικείους του».
Ποιος ήταν ο Γιώργος Σκούρτης
Ο Γιώργος Σκούρτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου και έζησε όλη την ζωή του. Έχει γράψει πολλά θεατρικά έργα, διηγήματα, νουβέλες, μυθιστορήματα, σενάρια όπως επίσης και στίχους τραγουδιών.
Αναλυτικότερα, ο Γιώργος Σκούρτης πρωτοεμφανίστηκε το 1970 στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν με το θεατρικό έργο «Οι νταντάδες», ένα έργο-σταθμό της σύγχρονης δραματουργίας μας. Ακολούθησαν: Οι μουσικοί, Οι εκτελεστές, Οι ηθοποιοί, Κομμάτια και θρύψαλα, Ο Καραγκιόζης παρά λίγο Βεζύρης, Απεργία, Το θρίλερ του έρωτα, η άπαιχτη ακόμα Ιστορική τριλογία (Η δίκη του Σωκράτη, Η κωμωδία του βασιλιά Ιουγούρθα, Υπόθεση Κ.Κ.), Εφιάλτες και πολλά άλλα, γραμμένα σε μια πρωτόφαντη για το ελληνικό ρεπερτόριο σκληρή και συνάμα αποκαλυπτική γλώσσα, με πολύ χιούμορ, προσωπικές και συλλογικές τραγωδίες.
Τα έργα αυτά, μαζί με τα πεζογραφήματά του (Mπάρμπα-Tζωρτζ, Αυτά κι άλλα πολλά, Ιστορίες με πολλά στρας, Το χειρόγραφο της Ρωξάνης, Το συμπόσιο της Σελήνης, Πήδημα Θανάτου, Ο Κίλερ, Αυτός ο μπάτσος), δημιούργησαν «τομή» στο ελληνικό θεατρικό και το λογοτεχνικό πεδίο, επηρεάζοντας τους νεότερους συγγραφείς, με το καινούργιο ήθος και ύφος γραφής.
Τα θέματα του Γιώργου Σκούρτη έχουν να κάνουν με το «δίδυμο» Πολίτης-Εξουσία, με ξεκάθαρο το στοιχείο της κοινωνικοπολιτικής καταγγελίας, αλλά και την ψυχολογική εμβάθυνση στις διαπροσωπικές σχέσεις και τις υπαρξιακές αγωνίες του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου ανθρώπου.
Τα δύο -μικρά, αλλά πολυδιαβασμένα- βιβλία του Εκποίηση, και Νύχταθλο, είναι μια «εκ βαθέων» καταγραφή στίχων, ερωτικών σπαραγμάτων και νυχτερινών κατανύξεων. Ο Γιώργος Σκούρτης αφήνει έναν γιο από τον γάμο του με την ποιήτρια και ηθοποιό Αγγελική Ελευθερίου, αδελφή του Μάνου Ελευθερίου.
Οι στίχοι
Ο Γιώργος Σκούρτης έγραφε και στίχους τραγουδιών όπως η «Φάμπρικα», το «μπήκαν στην πόλη οι οχτροί», κορυφαίο αντιπολεμικό τραγούδι, σε ερμηνεία Νίκου Ξυλούρη και άλλα πολλά.
Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για την απώλεια του Γιώργου Σκούρτη, ενός σπουδαίου λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα που «πλούτισε» τα ελληνικό γράμματα και σφράγισε με την τολμηρή γραφή του και το ελεύθερο πνεύμα του το νέο Ελληνικό Θέατρο, επηρεάζοντας τους μετέπειτα θεατρικούς συγγραφείς.
Συνεργάστηκε με το ΚΘΒΕ στις εξής παραστάσεις:
«Εφιάλτες» του Γιώργου Σκούρτη, σε σκηνοθεσία Πέτρου Ζηβανού (2005)
«Κύκλωπας» του Ευριπίδη, σε μετάφραση Γιώργου Σκούρτη και σκηνοθεσία Γιώργου Αρμένη (1988)
«Νεφέλες» του Αριστοφάνη, σε μετάφραση Γιώργου Σκούρτη και σκηνοθεσία Έρσης Βασιλικιώτη (1986)
«Νεφέλες» του Αριστοφάνη, σε μετάφραση Γιώργου Σκούρτη και σκηνοθεσία Γιώργου Ρεμούνδου (1978)
Το Θέατρο Τέχνης αποχαιρετά με θλίψη τον σπουδαίο συγγραφέα
Το Θέατρο Τέχνης αποχαιρετά με θλίψη τον σπουδαίο συγγραφέα Γιώργο Σκούρτη. To έργο του υπήρξε άρρηκτα συνδεδεμένο με το Θέατρο Τέχνης και την ιστορία του. O Γιώργος Σκούρτης πρωτοεμφανίστηκε στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν με τους «Νταντάδες» το 1970. Ακολουθούν τα έργα «Οι μουσικοί» τη θεατρική περίοδο 1972-73, «Καραγκιόζης παρά λίγο Βεζίρης» το 1976-77, «Κομμάτια και θρύψαλα» το 1976-77, «Που πάει το λεωφορείο…» το 1978-79, «Οι εκτελεστές» το 1988-1989 και το 2001-2002 και «Οι ηθοποιοί» το 2008-2009. Το κενό του Γιώργου Σκούρτη για τα ελληνικά γράμματα και το ελληνικό θέατρο είναι δυσαναπλήρωτο.
Τα συλλυπητήρια του Νίκου Βούτση
Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Νικόλαος Βούτσης, πληροφορούμενος τον θάνατο του λογοτέχνη Γιώργου Σκούρτη, δήλωσε:
«Ο Γιώργος Σκούρτης υπήρξε ένας σπουδαίος δημιουργός, που με τον αποκαλυπτικό λόγο του και το ριζοσπαστικό ύφος της γραφής του δημιούργησε τομή στο ελληνικό θέατρο και τη λογοτεχνία. Η κοινωνικοπολιτική καταγγελία και η εμβάθυνση στις υπαρξιακές αγωνίες του σύγχρονου ανθρώπου της παγκοσμιοποίησης, δοσμένες με ευθύτητα και χιούμορ, άγγιξαν το ευρύ κοινό και αποτέλεσαν πεδίο αναφοράς για πολλούς νεότερους δραματουργούς.
Τα θερμά συλλυπητήριά μου στους οικείους του και τον λογοτεχνικό κόσμο για το κενό που αφήνει η απουσία του».
Το συλλυπητήριο μήνυμα του Τμήματος Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ για το θάνατο του Γ. Σκούρτη αναφέρει:
«Έφυγε σήμερα από τη ζωή ο συγγραφέας Γιώργος Σκούρτης. Ο Γιώργος Σκούρτης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο το 1970 με το εμβληματικό έργο «Οι νταντάδες», που παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν.
Η σκληρή και αποκαλυπτική γλώσσα του αλλά και η θεματολογία του επηρέασαν την εξέλιξη της νεοελληνικής δραματουργίας της εποχής. Ακολούθησαν άλλα θεατρικά έργα («Οι μουσικοί», «Οι εκτελεστές», «Κομμάτια και θρύψαλα», «Το θρίλερ του έρωτα» κ.ά.).
Αντίστοιχη επιτυχία γνώρισαν και τα πεζογραφήματά του, διηγήματα και μυθιστορήματα, φέρνοντας στο ελληνικό πεζογραφικό τοπίο μια ιδιαίτερη γραφή, ωμή και ρεαλιστική, με ιδιαίτερο χιούμορ και σαρκασμό.
Ο ποιητικός του κύκλος «Μετανάστες» μελοποιήθηκε από τον Γιάννη Μαρκόπουλο και αποτέλεσε έναν δίσκο-σταθμό στην σύγχρονη ελληνική μουσική, με θέμα τη ζωή των ελλήνων μεταναστών. Από τη στιχουργική δουλειά του ξεχωρίζει επίσης το αντιπολεμικό «Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί» που πρωτοερμήνευσε ο Νίκος Ξυλούρης.
Το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζει την θλίψη του για την απώλεια του Γ. Σκούρτη και απευθύνει τα θερμά συλλυπητήριά του στους οικείους του».
H ανακοίνωση του ΚΚΕ
«Η αντάρα, το Λενάκι κι η Ρηνιώ», «το νούμερο 8 της φάμπρικας που κανείς δεν ξέρει το όνομά του», η γυναίκα του μετανάστη-εργάτη που δεν ήθελε να της μιλήσουν «πάλι για ταξίδια», ο «Περέντα» από την Αστούρια που ξέρει ότι απεργία σημαίνει «φωτιά που καίει», αποχαιρετούν τον βάρδο τους, Γιώργο Σκούρτη, μια σπουδαία φυσιογνωμία της λογοτεχνίας και ειδικά του θεάτρου, που «έφυγε» σήμερα σε ηλικία 78 ετών, αναφέρει ανακοίνωση του ΚΚΕ για τον θάνατο του Γιώργου Σκούρτη.
«Γεννημένος στην Αθήνα, το 1940, ο Γιώργος Σκούρτης, έκανε την πρώτη εμφάνισή του στο θέατρο το 1970 με το έργο ‘Οι νταντάδες’ που παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν.
Θα ακολουθήσουν ‘Οι μουσικοί’, ‘Οι εκτελεστές’, ‘Οι ηθοποιοί’, ‘Κομμάτια και θρύψαλα’, ‘Ο Καραγκιόζης παρά λίγο Βεζύρης’, ‘Απεργία’ και άλλα έργα, που θα επηρεάσουν καθοριστικά την εξέλιξη της ελληνικής δραματουργίας. Εξίσου σημαντικά για την εξέλιξη και της πεζογραφίας ήταν τα μυθιστορήματά του ‘Mπάρμπα-Tζωρτζ’, ‘Αυτά κι άλλα πολλά’, ‘Ιστορίες με πολλά στρας’, ‘Το χειρόγραφο της Ρωξάνης’, ‘Το συμπόσιο της Σελήνης’, ‘Πήδημα Θανάτου’, ‘Ο Κίλερ’, ‘Αυτός ο μπάτσος’.
Η φωνή του Λάκη Χαλκιά και της Βίκυς Μοσχολιού, σε μελοποίηση του Γιάννη Μαρκόπουλου από τον εμβληματικό κύκλο τραγουδιών ‘Μετανάστες’, σε στίχους Γιώργου Σκούρτη, θα ‘μιλήσουν’ στο νου και την καρδιά της εργατικής τάξης, με την ‘Φάμπρικα’ και το ανυπέρβλητο ‘Μιλώ για τα παιδιά μου’. Και ποιος, άλλωστε, δεν τραγούδησε το ‘Μπήκαν στην πόλη οι οχτροί’, σε μελοποίηση του Γιάννη Μαρκόπουλου και ερμηνεία του Νίκου Ξυλούρη.
Στίχους του Γιώργου Σκούρτη μελοποίησαν και πολλοί άλλοι μεγάλοι συνθέτες, όπως οι Σταύρος Ξαρχάκος, Δήμος Μούτσης, Γιάννης Ζουγανέλης, Γιάννης Σπυρόπουλος-Μπάχ, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος Κατσαρός, Μίμης Πλέσσας κ.ά.» αναφέρει η ανακοίνωση του Κόμματος, καταλήγοντας: «Το ΚΚΕ αποχαιρετά με θλίψη τον θεατρικό συγγραφέα, λογοτέχνη και στιχουργό Γιώργο Σκούρτη που, με το έργο του, άφησε σπουδαία παρακαταθήκη στον λαϊκό πολιτισμό του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα».
Το Ποτάμι: «Ένας άνθρωπος του καιρού του και της πόλης του»
«O Γιώργος Σκούρτης θεράπευσε πολλά είδη λόγου, αλλά ας μας επιτραπεί να τον θυμόμαστε για τα θεατρικά του. Άλλωστε από αυτό το είδος ξεκίνησε, το 1970, με τις εμβληματικές Νταντάδες του. Ακολούθησε την ίδια δύσκολη εποχή η συνεργασία με το Ελεύθερο Θέατρο, όαση ελεύθερης έκφρασης και βάλσαμο στα χρόνια της Χούντας.
Τα μοτίβα του έπειτα δεν άλλαξαν: δυσπιστία στην εξουσία, ανατομή των υπαρξιακών αναζητήσεων του σύγχρονου ανθρώπου. Θα γραφούν πολλά για το έργο του. Ας μείνουμε στο ότι φεύγει, χάνεται ένας διακριτός άνθρωπος της πόλης- ή μάλλον του άστεως. Της Αθήνας του που δεν άφησε ποτέ και δεν έπαψε ποτέ να εξερευνά, ένας άνθρωπος του καιρού του και της πόλης του.
Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του».
